Op 14 oktober 2018 zullen in België 7.398 gemeenteraadsleden verkozen worden. Onder de gemeenteraadsleden worden dan de burgemeesters en schepenen van de gemeente aangeduid. De gemeenteraadsleden zetelen vanaf 1 januari 2019 in de gemeenteraad. De burgemeester en schepenen nemen van die datum hun mandaat op.
Een aantal gemeenteraadsleden, burgemeesters en schepenen zijn werknemers. Wat zijn de gevolgen van de verkiezing als gemeenteraadslid en het opnemen van een mandaat als burgemeester of schepen op de arbeidsrelatie?
RECHT OP VERLOF
Gemeenteraadsleden, burgemeesters en schepenen die werknemers zijn, hebben recht op verlof bij hun werkgever om hun functie te kunnen uitoefenen. Men noemt dit politiek verlof.
Gemeenteraadsleden die geen burgemeester of schepen zijn, hebben recht op een halve of één dag verlof per maand, naargelang de gemeente waarin zij verkozen zijn, minder of meer dan 10.000 inwoners telt.
Er zijn geen wettelijke bepalingen over de manier waarop of de termijn waarbinnen de werknemer de werkgever moet verwittigen van zijn afwezigheid. Het enige dat vaststaat, is dat hij de werkgever vooraf moet verwittigen
Het gemeenteraadslid moet het verlof niet noodzakelijk gebruiken voor deelname aan de gemeenteraad. Hij kan het ook gebruiken voor het voorbereiden of bestuderen van dossiers.
De burgemeesters en schepenen kunnen kiezen uit twee formules:
Verlof gedurende maximaal twee dagen per week
De werknemer moet de werkgever op de hoogte brengen van de dagen waarop hij van het werk afwezig zal zijn en moet dit doen ten laatste de woensdag van de week, voorafgaand aan de week waarvoor de afwezigheid wordt gemeld.
De arbeidsovereenkomst wordt volledig geschorst
De werknemer moet de werkgever schriftelijk informeren van de datum waarop de schorsing start en van de duur ervan. Hij kan zijn arbeidsovereenkomst onmiddellijk voor de volledige termijn van 6 jaar schorsen, maar dat is niet verplicht. Hij kan een schorsing voor minstens 1 jaar aanvragen en dit telkens weer verlengen.
De werknemer beslist zelf voor welke formule hij kiest. De werkgever heeft geen inspraak.
(GEEN) RECHT OP LOON
De gemeenteraadsleden die geen burgemeester of schepen zijn, hebben recht op doorbetaling van hun loon tijdens de dagen waarop zij afwezig zijn. Dat loon wordt geplafonneerd tot een bedrag van 3.705,72 euro bruto per maand. De werknemer die een hoger brutoloon verdient, zal dus loonverlies lijden.
De werkgever kan het betaalde loon en de werkgeversbijdragen voor de sociale zekerheid terugvorderen van de gemeente waar het gemeenteraadslid verkozen is.
De burgemeesters en schepenen die verlof nemen of hun arbeidsovereenkomst schorsen, hebben geen recht op loon ten laste van hun werkgever tijdens de periode van afwezigheid.
BESCHERMING TEGEN ONTSLAG
Kandidaat-gemeenteraadsleden, gemeenteraadsleden, burgemeesters en schepenen mogen niet ontslagen worden omwille van hun deelname aan de verkiezingen.
Wie deelneemt aan de gemeenteraadsverkiezingen is beschermd tegen ontslag. Hij of zij mag enkel ontslagen worden om een reden die niets te maken heeft met de kandidatuur of de verkiezing van de werknemer.
De werkgever moet bewijzen dat hij de werknemer niet heeft ontslagen omwille van zijn kandidatuur of verkiezing. Slaagt hij daar niet in, dan moet hij, bovenop de normale opzeggingstermijn of -vergoeding, een bijzondere beschermingsvergoeding betalen, gelijk aan 6 maanden loon.
De bescherming tegen ontslag begint te lopen op het ogenblik waarop de werknemer de werkgever met een aangetekende brief informeert dat hij kandidaat is. Hij moet dat doen binnen de 6 maanden voor de verkiezingen
Wordt de werknemer niet verkozen, dan blijft hij bechermd tegen ontslag gedurende 3 maanden na de verkiezingen.
Wordt de werknemer wel verkozen, dan geldt de bescherming tot 6 maanden na het einde van het mandaat dat de werknemer bekwam.
Sabine Vanoverbeke
Hebt u vragen over het tewerkstellen van een gemeenteraadslid, burgemeester of schepen? Commit Advocaten helpt u graag verder.