De Kamer keurde op 28 maart 2019, een wet inzake de sociale verkiezingen goed. Wat moeten we hiervan onthouden:
de sociale verkiezingen gaan door in de periode tussen 11 en 24 mei 2020;
enkele vernieuwingen worden ingevoerd: de wijziging van de referteperiode, het recht voor bepaalde uitzendkrachten om aan de stemming bij de gebruiker deel te nemen en een versoepeling van de mogelijkheid om elektronisch te stemmen.
We zetten de krachtlijnen en de nieuwigheden hieronder uiteen.
1. Wanneer gaan de sociale verkiezingen door?
Om de 4 jaar worden verkiezingen georganiseerd om de personeelsvertegenwoordigers in de ondernemingsraad en het comité voor preventie en bescherming op het werk aan te duiden.
In 2020 zullen de verkiezingen plaatsvinden tussen 11 en 24 mei 2020.
2. Welke ondernemingen moeten verkiezingen organiseren?
Ondernemingen die gewoonlijk gemiddeld minstens 50 werknemers tewerkstellen, moeten verkiezingen organiseren voor de aanduiding van de personeelsvertegenwoordigers in het comité voor preventie en bescherming op het werk.
Ondernemingen die gewoonlijk gemiddeld minstens 100 werknemers tewerkstellen, moeten verkiezingen organiseren voor de aanduiding van de personeelsvertegenwoordigers in de ondernemingsraad.
3. Hoe gebeurt de telling van het aantal tewerkgestelde werknemers?
Er wordt een referteperiode van 4 trimesters bepaald (zie hieronder).
Voor elke voltijdse werknemer wordt rekening gehouden met het aantal kalenderdagen waarin de werknemer tijdens de referteperiode tewerkgesteld was.
Voor deeltijdse werknemers wordt rekening gehouden met het totaal aantal kalenderdagen waarin de werknemer in de referteperiode tewerkgesteld was, als zijn uurrooster minstens 75% van een voltijds uurrooster bereikt. Voor de deeltijdse werknemers met een uurrooster die deze grens niet bereikt, wordt het aantal kalenderdagen tijdens de referteperiode gedeeld door 2.
Het totaal aantal bekomen kalenderdagen wordt gedeeld door 365. Dat cijfer vertegenwoordigt de gemiddelde tewerkstelling van de vaste werknemers.
4. Met welke referteperiode wordt rekening gehouden?
Tot en met de verkiezingen van 2016 viel de referteperiode samen met de 4 trimesters van het kalenderjaar, voorafgaand aan het jaar van de verkiezingen. Dat wordt gewijzigd.
Voor de verkiezingen van 2020 wordt rekening gehouden met de periode vanaf het 4de trimester van 2018 tot en met het 3de trimester van 2019. Dat betekent dat op het ogenblik van het stemmen van de wet ongeveer de helft van de referteperiode al verstreken was.
5. Tellen uitzendkrachten mee voor de berekening van de tewerkstelling en, zo ja, hoe?
Uitzendkrachten die een vaste werknemer vervangen, tellen niet mee voor de berekening van het aantal tewerkgestelde werknemers. De andere uitzendkrachten wel.
Er wordt rekening gehouden met het aantal tewerkgestelde uitzendkrachten in het 2de trimester van 2019. Ook dit is nieuw.
In dat trimester moet de onderneming een document bijhouden waarin voor elke uitzendkracht het begin en het einde van de tewerkstelling als uitzendkracht wordt vermeld. Ook de wekelijkse arbeidsduur van de arbeidskracht moet vermeld worden.
Een onderneming die meer dan 100 werknemers in dienst heeft, hoeft dit document niet bij te houden als de ondernemingsraad unaniem beslist. De beslissing moet genomen worden binnen de 30 dagen volgend op de bekendmaking van de wet.
Het gemiddelde van de uitzendkrachten wordt berekend door het totaal aantal kalenderdagen dat elke uitzendkracht is ingeschreven in dat document, te delen door 92.
Zoals voor gewone werknemers wordt het aantal kalenderdagen gedeeld door 2 als het werkelijk uurrooster van de uitzendkracht niet 75% bereikt van het uurrooster voor een voltijds tewerkgestelde werknemer.
6. Bepaalde uitzendkrachten mogen aan de stemming bij de gebruiker deelnemen.
Nog een nieuwigheid: bij de komende sociale verkiezingen mogen bepaalde uitzendkrachten deelnemen aan de stemming bij de gebruiker. Zij moeten aan twee voorwaarden voldoen:
in de periode die start op 1 augustus 2019 en eindigt op dag X moeten ze ofwel minstens 3 maanden ononderbroken tewerkgesteld geweest zijn in de onderneming van de gebruiker ofwel er minstens 65 dagen gewerkt hebben;
in de periode tussen dag X en de dertiende dag voorafgaand aan de verkiezingsdag, moeten ze minstens 26 dagen gewerkt hebben in de onderneming van de gebruiker.
Dag X is de dag waarop het bericht wordt aangeplakt met vermelding van de verkiezingsdatum en die dag ligt tussen 11 en 24 februari 2020, afhankelijk van de gekozen verkiezingsdatum.
De uitzendkrachten die aan de eerste voorwaarde voldoen, moeten opgenomen worden op de lijst van de kiezers. De uitzendkrachten die aan de eerste, maar niet aan de tweede voorwaarde voldoen, kunnen 14 dagen voor de verkiezingsdag van de kiezerslijsten geschrapt worden.
7. Elektronisch stemmen wordt eenvoudiger
Elektronisch stemmen is mogelijk als de bestaande ondernemingsraad of het bestaande comité daartoe beslist. Is er nog geen raad of comité in de onderneming, dan kan de werkgever met het akkoord van de vakbondsafvaardiging beslissen dat elektronisch kan gestemd worden.
Werknemers kunnen vanop hun gebruikelijke werkpost elektronisch stemmen op voorwaarde dat er voldoende garanties zijn omtrent de vertrouwelijkheid van de stemming, de niet-beïnvloeding van de kiezers en de veiligheid van het systeem. Het is de bestaande ondernemingsraad of het bestaande comité die daarvoor het licht op groen kan zetten. Zijn die overlegorganen er niet, dan kan de werkgever met akkoord van de vakbondsafvaardiging beslissen dat vanop de werkpost kan gestemd worden.
* * *
Elke maand, beginnend op 30 april, zal op onze website een blogbericht verschijnen dat inzoomt op een bepaald aspect van de sociale verkiezingen.
* * *
Sabine Vanoverbeke
Hebt u vragen over hoe het aantal tewerkgestelde werknemers te bepalen in het kader van de sociale verkiezingen of andere vragen over de sociale verkiezingen? Commit Advocaten helpt u graag verder.
Ondanks alle zorg die besteed is aan het opstellen van deze tekst, blijven vergissingen en/of onvolkomenheden mogelijk. De auteur en Commit Advocaten cvba kan daarvoor geen aansprakelijkheid aanvaarden.