Dit blogbericht kijkt naar de toekomst. Welke verplichtingen heeft u als werkgever eens de verkiezingen zijn doorgegaan en het verkiezingsresultaat bekend is? En wat met de bescherming van de werknemers die bij de vorige verkiezingen in 2016 wel werden verkozen, maar bij de verkiezingen ofwel geen kandidaat waren ofwel niet verkozen raakten? En wat als u in 2016 wel verkiezingen organiseerde, maar dat in 2020 niet moest doen?
1. Wanneer en hoe wordt de uitslag van de verkiezingen bekendgemaakt?
Ten laatste op Y+2, dit is 2 dagen na de verkiezingen, moet in de onderneming een bericht worden aangeplakt met de uitslag van de verkiezingen en de samenstelling van de ondernemingsraad en het comité voor preventie en bescherming op het werk.
Welke werknemers in de nieuwe overlegorganen zullen zetelen, hangt af van de uitgebrachte stemmen. Het is het kiesbureau dat na het tellen van de stemmen eerst de mandaten over de ingediende lijsten verdeelt en dan de verkozen werknemers aanduidt. Het bericht vermeldt zowel de effectieve als de plaatsvervangende werknemersvertegenwoordigers.
In datzelfde bericht moet de werkgever ook aanduiden welke personen als werkgeversafgevaardigden in de overlegorganen zullen zetelen. Enkel de personen die op dag X werden vermeld als behorend tot het leidinggevend personeel, kunnen als werkgeversafgevaardigden aangeduid worden. Het bericht moet ook vermelden wie als ‘ondernemingshoofd’ deel uitmaakt van het overlegorgaan.
De werkgever beslist hoeveel werkgeversafgevaardigden hij aanduidt. Het aantal leden van de werkgeversafvaardiging, met inbegrip van het “ondernemingshoofd”, mag niet groter zijn dan het aantal effectieve leden waaruit de werknemersafvaardiging bestaat.
2. Kan er beroep tegen de verkiezingsuitslag worden aangetekend?
De werkgever, de werknemers of de representatieve organisaties kunnen tegen de uitslag van de stemming beroep aantekenen bij de arbeidsrechtbank. Dat moet gebeuren uiterlijk 15 dagen na de dag van de verkiezingen, d.i. Y+15.
Dat beroep kan tot doel hebben:
de verbetering van de verkiezingsuitslag, bijvoorbeeld omdat bij het verdelen van de mandaten een vergissing is begaan;
de nietigverklaring van de verkiezingen omdat er onregelmatigheden zijn begaan bij de kiesverrichtingen.
Opdat tot nietigverklaring van de verkiezingen zou beslist kunnen worden, moet de onregelmatigheid de uitslag van de stemming hebben beïnvloed of kunnen beïnvloed hebben.
Als werknemers niet toegelaten werden tot de stemming hoewel ze op de kiezerslijsten stonden, kan dat leiden tot de vernietiging van de verkiezingen als dit een invloed kon hebben op de uitslag. Hetzelfde geldt als werknemers toegelaten werden tot de stemming hoewel ze niet op de kiezerslijsten voorkwamen. Ook het feit dat werknemers voor de verkeerde categorie gestemd hebben, bijvoorbeeld een arbeider die stemt in het kiescollege voor de bedienden, kan leiden tot de nietigverklaring van de verkiezingen, als dat een invloed kan gehad hebben op de uitslag.
Ook het voortijdig sluiten van de stembureaus, waardoor bepaalde werknemers niet konden kiezen, kan leiden tot de nietigverklaring van de verkiezingen, net zoals het langer openhouden van de stembureaus.
Onregelmatigheden waaromtrent voor de verkiezingsdag een beroep bij de rechtbank had kunnen ingesteld worden, kunnen niet leiden tot de nietigverklaring van de verkiezingen, als geen gebruik is gemaakt tijdens de verkiezingsprocedure van de mogelijkheid om beroep aan te tekenen.
Worden de verkiezingen vernietigd, dan moeten ze overgedaan worden. Dat moet gebeuren binnen 3 maanden na de definitieve nietigverklaring. De arbeidsrechtbank of, in beroep, het arbeidshof beslist vanaf welke fase de kiesprocedure moet overgedaan worden. Dat is vanaf het ogenblik waarop de onregelmatigheid is begaan. Vaak is dat dag X+80, d.i. de uiterste dag waarop de werknemers moeten opgeroepen worden om aan de stemming deel te nemen.
Het is dus belangrijk erover te waken dat de kiesverrichtingen correct verlopen. U doet er goed aan om de voorzitter en de leden van de kiesbureaus correct en grondig te informeren over het verloop van de verkiezingen.
3. Wanneer komen de nieuwe overlegorganen voor het eerst samen?
Uiterlijk op dag Y+45 moet de eerste vergadering van het nieuw samengesteld overlegorgaan doorgaan.
Is er beroep aangetekend tegen de verkiezingsuitslag, dan moet het nieuwe overlegorgaan voor het eerst samenkomen binnen de 30 dagen na de definitieve uitspraak van de arbeidsrechtbank of het arbeidshof dat de verkiezingen geldig verklaart. Beslist de arbeidsrechtbank of het arbeidshof dat de verkiezingen worden nietig verklaard, dan wordt de verkiezingsprocedure heropgestart en moet het nieuw samengestelde overlegorgaan maar samenkomen uiterlijk 45 dagen na de datum waarop de nieuwe, tweede verkiezingen doorgingen.
Zolang het nieuw samengesteld orgaan niet is samengekomen, blijven de oude overlegorganen met de samenstelling zoals ze gold vóór de verkiezingen vergaderen en hun taken voort uitvoeren.
Elk overlegorgaan moet beschikken over een huishoudelijk reglement waarin de praktische werkingsmodaliteiten van de overlegorganen worden geregeld. Over dat huishoudelijk reglement wordt doorgaans beslist bij aanvang van de nieuwe termijn van 4 jaar. Dat is het moment om eventuele wijzigingen aan een al bestaand huishoudelijk reglement aan te brengen.
4. Hoe zit het met de bescherming van de (kandidaat-)werknemersvertegenwoordigers van de vorige sociale verkiezingen?
De werknemers die bij de sociale verkiezingen van 2016 werden verkozen en dus beschermd waren tegen ontslag, maar die geen kandidaat meer zijn bij de verkiezingen van 2020, verliezen de bescherming op de dag waarop de nieuwe ondernemingsraad of het nieuwe comité voor het eerst samenkomt.
Hetzelfde geldt voor de werknemers die zich niet kandidaat stellen in 2020, maar dat wel deden in 2016, toen niet verkozen waren en voor wie het een eerste niet-succesvolle kandidatuur was. Die werknemers genieten van dezelfde bescherming als de bij de verkiezingen van 2016 verkozen kandidaten. Ook zij zijn beschermd tegen ontslag tot de eerste vergadering van het nieuwe orgaan.
De werknemers die in 2016 kandidaat waren maar niet verkozen werden, maar voor wie het in 2016 niet de eerste niet-succesvolle kandidatuur was, hebben hun bescherming al verloren 2 jaar na de aanplakking van het verkiezingsresultaat in 2016.
Als er geen nieuwe ondernemingsraad of geen nieuw comité wordt samengesteld hetzij omdat de onderneming in 2020 geen verkiezingen meer moet organiseren omwille van het niet bereiken van de drempel van 50 of 100 werknemers hetzij omdat er geen of onvoldoende kandidaten zijn zodat de verkiezingsprocedure voortijdig wordt stopgezet, blijven de werknemersvertegenwoordigers van de bestaande raad of het bestaand comité beschermd tot 11 november 2020.
* * *
De ‘verkiezingsperiode’ eindigt dus niet op de dag van de verkiezingen, maar enige tijd later.
Sabine Vanoverbeke
Hebt u nog meer vragen over wat er na de sociale verkiezingen gebeurt of hebt u andere vragen over de sociale verkiezingen? Commit Advocaten helpt u graag verder.
Ondanks alle zorg die besteed is aan het opstellen van deze tekst, blijven vergissingen en/of onvolkomenheden mogelijk. De auteur en Commit Advocaten cvba kan daarvoor geen aansprakelijkheid aanvaarden.