De sociale verkiezingen gaan door tussen 13 en 26 mei 2024. In dit bericht lees je welke acties nog moeten of kunnen ondernomen worden na die verkiezingen.
Belangrijk is ook te weten wanneer de bescherming tegen ontslag eindigt voor de werknemers die bij de sociale verkiezingen van 2020 kandidaat waren en al dan niet verkozen waren, maar geen kandidaat meer waren bij de sociale verkiezingen van 2024. Het spreekt voor zich dat de werknemers die kandidaat waren bij de sociale verkiezingen van 2020 en dat ook waren bij de verkiezingen van 2024 beschermd blijven.
Bekendmaking van de samenstelling van het nieuw overlegorgaan
Ten laatste 2 dagen na de verkiezingen moet in de onderneming een bericht worden aangeplakt met de uitslag van de verkiezingen en de samenstelling van de nieuwe ondernemingsraad en het comité voor preventie en bescherming op het werk.
Welke werknemers als werknemersafgevaardigden in het overlegorgaan zetelen, wordt bepaald door de uitgebrachte stemmen en de daaruit voortvloeiende toewijzing van de mandaten.
Welke personen als werkgeversafgevaardigden in het overlegorgaan zetelen, wordt bepaald door de werkgever. Hij duidt ze aan. Maar enkel de personen die op dag X werden vermeld als behorend tot het leidinggevend personeel, kunnen als werkgeversafgevaardigden aangeduid worden.
De werkgever beslist hoeveel werkgeversafgevaardigden hij aanduidt. Maar het aantal leden van de werkgeversafvaardiging, met inbegrip van de voorzitter, mag niet groter zijn dan het aantal effectieve werknemersafgevaardigden.
Beroep tegen de verkiezingsuitslag
De werkgever, de werknemers of de representatieve organisaties kunnen beroep aantekenen tegen de verkiezingsuitslag bij de arbeidsrechtbank. Dat moet gebeuren uiterlijk 13 dagen na de aanplakking van de verkiezingsuitslag in de onderneming.
Dat beroep kan tot doel hebben:
de uitslag van de verkiezingen te laten verbeteren, bijvoorbeeld omdat bij het verdelen van de mandaten een materiële vergissing is begaan. Die vergissing kan sinds 2024 ook rechtgezet worden door een akkoord tussen de werkgever en alle organisaties die kandidaten hebben voorgedragen. Wordt dat akkoord niet bereikt, dan wordt een procedure voor de arbeidsrechtbank noodzakelijk;
de uitslag van de verkiezingen geheel of gedeeltelijk te laten vernietigen, omdat er onregelmatigheden zijn begaan bij de kiesverrichtingen én deze onregelmatigheden de uitslag van de verkiezingen hebben beïnvloed of kunnen beïnvloed hebben.
de samenstelling van de werkgeversafvaardiging te laten wijzigen, bijvoorbeeld omdat de werkgever een persoon heeft aangeduid als werkgeversafgevaardigde die niet behoort tot het leidinggevend personeel.
Worden de verkiezingen vernietigd, dan moeten ze overgedaan worden. Dat moet gebeuren binnen 3 maanden na de definitieve nietigverklaring. De arbeidsrechtbank of, in beroep, het arbeidshof beslist vanaf welke fase de kiesprocedure moet overgedaan worden. Dat is normalerwijze vanaf het ogenblik waarop de onregelmatigheid is begaan.
Eerste vergadering van het nieuw overlegorgaan
Wanneer het nieuwe overlegorgaan voor het eerst samenkomt, hangt af van het feit of er al dan niet beroep is aangetekend tegen de verkiezingsuitslag.
Is er geen beroep aangetekend, dan gaat de eerste vergadering van het nieuw samengesteld overlegorgaan door:
ten vroegste na het verstrijken van de termijn voor het instellen van beroep tegen de verkiezingsuitslag;
ten laatste 45 dagen na de verkiezingen.
Is er beroep aangetekend, dan moet het nieuwe overlegorgaan voor het eerst samenkomen binnen de 30 dagen na de definitieve uitspraak van de arbeidsrechtbank of het arbeidshof dat de verkiezingen geldig verklaart. Beslist de arbeidsrechtbank of het arbeidshof dat de verkiezingen worden nietig verklaard, dan wordt de verkiezingsprocedure heropgestart en moet het nieuw samengesteld overlegorgaan samenkomen uiterlijk 45 dagen na de datum waarop de nieuwe verkiezingen doorgingen.
Zolang het nieuw samengesteld orgaan niet is samengekomen, blijven de oude overlegorganen met de samenstelling zoals ze gold vóór de verkiezingen vergaderen en hun taken voort uitvoeren.
Aandacht voor het huishoudelijk reglement
Elk overlegorgaan moet beschikken over een huishoudelijk reglement. Daarin worden de praktische werkingsmodaliteiten van de overlegorganen geregeld. Over dat huishoudelijk reglement wordt doorgaans beslist in de eerste, minstens één van de eerste vergaderingen van het nieuw samengesteld overlegorgaan.
Had u al overlegorganen en heeft u in de voorbije periode praktische problemen bij de werking van het overlegorgaan ondervonden, dan loont het de moeite na te gaan of deze kunnen verholpen worden door het huishoudelijk reglement aan te passen.
Heeft u voor het eerst overlegorganen, denk dan goed na over de praktische afspraken die in het huishoudelijk reglement vermeld worden. In de meeste paritaire comités zijn, tenminste voor de werking van de ondernemingsraad, model huishoudelijke reglementen opgesteld, maar die kunnen aangepast worden op maat van uw onderneming.
Het einde van de bescherming van de (kandidaat-)werknemersvertegenwoordigers van de verkiezingen in 2020 die geen kandidaat meer waren voor de verkiezingen in 2024
De werknemers die bij de sociale verkiezingen van 2020 werden verkozen en dus beschermd waren tegen ontslag, maar die geen kandidaat bij de verkiezingen van 2024 waren, verliezen de bescherming op de dag waarop het nieuwe overlegorgaan voor het eerst samenkomt.
Hetzelfde geldt voor de werknemers die zich niet kandidaat stelden in 2024, maar dat wel deden in 2020, toen niet verkozen waren en voor wie het een eerste niet-succesvolle kandidatuur was. Die werknemers genieten van dezelfde bescherming als de bij de verkiezingen van 2020 verkozen kandidaten. Ook zij zijn beschermd tegen ontslag tot de eerste vergadering van het nieuwe orgaan.
De werknemers die in 2020 kandidaat waren maar niet verkozen werden, maar voor wie het in 2020 niet de eerste niet-succesvolle kandidatuur was, hebben hun bescherming al verloren 2 jaar na de aanplakking van het verkiezingsresultaat in 2020.
Opgelet. Als er geen nieuwe ondernemingsraad of geen nieuw comité wordt samengesteld hetzij omdat de onderneming in 2024 geen verkiezingen meer moet organiseren omwille van het niet bereiken van de drempel van 50 of 100 werknemers hetzij omdat er geen of onvoldoende kandidaten zijn zodat de verkiezingsprocedure voortijdig wordt stopgezet en er geen overlegorgaan moet samengesteld worden, blijven de werknemersvertegenwoordigers van de bestaande raad of het bestaand comité beschermd tot 13 november 2024.
* * *
De ‘sociale verkiezingen’ eindigen dus niet op de dag van de verkiezingen, maar pas enige tijd later.
Sabine Vanoverbeke
Ondanks alle zorg die besteed is aan het opstellen van deze tekst, blijven vergissingen en/of onvolkomenheden mogelijk. De auteur en Commit Advocaten bv kunnen daarvoor geen aansprakelijkheid aanvaarden.