In het blogbericht van 28 februari 2023 blikten we vooruit op de sociale verkiezingen van 2024. We belichtten de wijzigingen die de Nationale Arbeidsraad adviseerde door te voeren. Onze verwachting dat de Wet van 4 december 2007 betreffende de sociale verkiezingen zou aangepast worden in de door de Nationale Arbeidsraad geadviseerde wijze, blijkt te kloppen.
Aangezien de voorbereidingen voor de sociale verkiezingen van mei 2024 stilaan van start gaan, zetten we de belangrijkste wijzigingen nog eens op een rij.
STEMRECHT VOOR UITZENDKRACHTEN
Uitzendkrachten die in de periode van 1 november 2023 tot 31 januari 2024 minstens 32 dagen effectief tewerkgesteld waren bij een gebruiker die sociale verkiezingen organiseert, hebben stemrecht bij die verkiezingen.
Er is dus een vereiste van een tewerkstelling van minstens 32 arbeidsdagen. Enkel daadwerkelijk gepresteerde arbeidsdagen worden in aanmerking genomen. Dagen van schorsing van de arbeidsovereenkomst, zoals feestdagen, vakantiedagen, schorsing wegens ziekte, worden niet meegerekend. Het vereiste aantal arbeidsdagen kan gepresteerd zijn in een onderbroken of in een ononderbroken periode van tewerkstelling bij de gebruiker.
De stemgerechtigde uitzendkrachten moeten vermeld worden op de kiezerslijsten van de gebruiker. Daarop moet aangeduid worden dat de kiezer de hoedanigheid heeft van uitzendkracht.
De voorlopige kiezerslijsten moeten ten laatste op dag X zijn opgesteld. Afhankelijk van de verkiezingsdatum valt dag X ten vroegste op 13 februari en ten laatste op 26 februari 2024. Dat is na het einde van de referteperiode waarin de uitzendkracht voldoende dagen moet gepresteerd hebben. Dat betekent meteen dat de gebruiker in principe tijdig over de nodige informatie beschikt om uitzendkrachten al dan niet aan de voorlopige kiezerslijsten toe te voegen.
Het is het uitzendkantoor dat, weliswaar op vraag van de gebruiker, de nodige gegevens over de door het uitzendkantoor ter beschikking gestelde uitzendkrachten moet meedelen aan de gebruiker. Die informatie moet bezorgd worden binnen 5 kalenderdagen volgend op de referteperiode. Met die informatie kan de gebruiker dan bepalen of een uitzendkracht op de kiezerslijst moet geplaatst worden of niet. Tijdig de informatie opvragen bij het uitzendkantoor of de uitzendkantoren met wie wordt samengewerkt, is dus de boodschap.
De uitzendkracht die stemrecht heeft, wordt gelijkgesteld met een gewone werknemer voor wat betreft het recht om tegen elke beslissing in de verkiezingsprocedure beroep aan te tekenen.
OVERHANDIGING VAN DE OPROEPING VOOR DE VERKIEZINGEN VIA DIGITALE WEG
Ondernemingen die al beschikken over een ondernemingsraad, een comité voor preventie en bescherming op het werk of, als die overlegorganen er nog niet zijn, een vakbondsafvaardiging, kunnen met die overlegorganen overeenkomen dat de werknemers niet worden opgeroepen via overhandiging van een oproepingsbrief in de onderneming, maar via digitale weg, bijvoorbeeld via mail. Het akkoord moet een unaniem akkoord zijn.
Ondernemingen die nog geen overlegorganen hebben, kunnen niet kiezen voor een oproeping via digitale weg.
Het akkoord moet uiterlijk op dag X worden gesloten.
Opdat de oproeping via digitale weg toegelaten zou zijn, moeten een aantal voorwaarden vervuld zijn. De door de Nationale Arbeidsraad gesuggereerde voorwaarden zijn in de wet opgenomen:
enkel werknemers die beschikken over een mailadres van de werkgever of van de gebruiker kunnen via digitale weg worden opgeroepen;
zij moeten op hun gebruikelijke werkpost toegang hebben tot het digitale instrument dat door de werkgever of gebruiker ter beschikking is gesteld;
het gebruikte systeem moet een bewijs van verzending van de oproepingsbrief en ontvangst ervan door de bestemmeling kunnen opleveren.
VERMELDING VAN HET GENDER X OP DE KANDIDATENLIJSTEN
De kandidatenlijsten moeten de namen van de kandidaten vermelden, alsook een letter die hun gender aangeeft. Dat kan M voor man of V voor vrouw zijn, maar het kan ook het neutrale X zijn. Het is de kandidaat die beslist welke gender op hem van toepassing is.
RECHTZETTING VAN MATERIËLE VERGISSINGEN IN DE VERKIEZINGSUITSLAG
Na de verkiezingen wordt het resultaat ervan vermeld in een proces-verbaal dat wordt aangeplakt. Tegen het verkiezingsresultaat kan binnen 13 dagen na de aanplakking beroep worden aangetekend bij de arbeidsrechtbank. Die mogelijkheid bestond al en is uiteraard behouden. Maar nieuw is dat een fout die berust op een louter materiële vergissing kan rechtgezet worden zonder tussenkomst van de arbeidsrechtbank. Vereist daarvoor is dat er een akkoord is tussen de werkgever en alle representatieve werknemersorganisaties en kaderledenorganisaties die kaderleden hebben voorgedragen. Het volstaat om een verbeterd proces-verbaal op te stellen en dat over te maken aan de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.
In de wetgeving wordt verduidelijkt dat een rechtzetting die een invloed heeft op de volgorde van de verkozenen of op de bijzondere ontslagbescherming van de kandidaten en verkozenen niet kan beschouwd worden als een louter materiële vergissing.
ELEKTRONISCH STEMMEN OP AFSTAND
Bij de sociale verkiezingen van 2020 was het voor het eerst mogelijk dat werknemers vanop afstand, meer bepaald vanop hun gebruikelijke werkpost die niet in de onderneming was, op elektronische wijze deelnamen aan de stemming. Telewerkers konden van die mogelijkheid gebruik maken. Dat was enkel toegelaten als het gebeurde via het beveiligde netwerk van de onderneming die de verkiezingen organiseerde.
De Wet van 4 december 2007 werd aangepast om het gemakkelijker te maken om vanop afstand te stemmen. Dat stemmen kan voortaan ook via het netwerk van de software-fabrikant gebeuren. Die moet de nodige garanties inbouwen om waterdichte identificatie van de kiezers mogelijk te maken, het geheim van de stemming te respecteren en het recht op privacy te waarborgen door naleving van de GDPR-wetgeving
Wat behouden blijft, is dat de werknemer aan de stemming moet deelnemen vanop de gebruikelijke werkplek. Voor telewerkers kan dit de eigen woning zijn.
***
Goed voorbereid aan de verkiezingen beginnen is de eerste stap naar een succesvolle verkiezingsprocedure.
Naar aanleiding van de sociale verkiezingen van 2020 hebben wij hierover uitgebreid geblogd. De belangrijkste begrippen en de belangrijkste stappen werden toegelicht in blogberichten die gepubliceerd werden op 29 april, 29 mei, 28 juni, 31 augustus, 30 september, 31 oktober en 3 december 2019 en 6 januari 2020. Deze blogberichten blijven lezenswaardig.
Sabine Vanoverbeke
Ondanks alle zorg die besteed is aan het opstellen van deze tekst, blijven vergissingen en/of onvolkomenheden mogelijk. De auteur en Commit Advocaten bv kunnen daarvoor geen aansprakelijkheid aanvaarden.