Een werkgever mag zijn werknemers in principe niet meer uren laten werken dan de maximale arbeidsduur, nl. 9 uur per dag of 38 uur gemiddeld per week, of de lagere grens vastgelegd door een collectieve arbeidsovereenkomst.
In de wet zijn er een aantal structurele en punctuele afwijkingen opgenomen waardoor deze grenzen wel overschreden kunnen worden:
De structurele afwijkingen kunnen worden gepland. Hiervoor moet een rooster in het arbeidsreglement worden voorzien (bv. ploegenarbeid en glijdende roosters).
De punctuele afwijkingen dienen om onvoorzienbare situaties op te opvangen binnen een onderneming. Voor de meeste punctuele afwijkingen moet een toelating bij koninklijk besluit gegeven worden of is een voorafgaandelijke toelating van de vakbondsafvaardiging en/of de Inspectie toezicht op de Sociale Wetten nodig.
In 2017 werden de vrijwillige overuren toegevoegd aan de wettelijke punctuele afwijkingen op de maximale arbeidsduur. Drie jaar laten blijken werkgevers het systeem van de vrijwillige overuren niet of niet goed te kennen.
Wat zijn het?
Een werkgever kan aan zijn werknemers aanbieden om op vrijwillige basis een beperkt aantal overuren te presteren. De werknemer is vrij om op dit aanbod in te gaan.
Welke voorwaarden moeten worden nageleefd?
In tegenstelling tot andere punctuele afwijkingen is er geen ‘externe’ toelating nodig. Vrijwillige overuren kunnen dus eenvoudig ingevoerd worden. Om het vrijwillig karakter van de overuren te waarborgen moet er enkel een geschreven overeenkomst gesloten worden tussen werknemer en werkgever. Zo’n akkoord is 6 maanden geldig en kan steeds vernieuwd worden.
Welke grenzen moeten worden gerespecteerd?
Door gebruik te maken van de vrijwillige overuren mag er niet meer gewerkt worden dan 11 uur per dag en/of 50 uur per week. Per kalenderjaar mogen er niet meer dan 120 vrijwillige overuren gepresteerd worden. Op sectorniveau kan dit aantal verhoogd worden tot maximaal 360 uur. Kijk dus zeker de toepasselijke sectorale regeling na.
Wat zijn de voornaamste gevolgen?
Vrijwillige overuren moeten in principe bijkomend vergoed worden met een overwerktoeslag van 50% (maandag tot en met zaterdag) of 100% (zon- en feestdagen). In tegenstelling tot de meeste andere punctuele afwijkingen geven de vrijwillige overuren geen aanleiding tot inhaalrust (recuperatie).
Worden overuren fiscaal nadelig behandeld?
De meeste werkgevers worden voor het betalen van 130 overuren, per kalenderjaar en per werknemer, vrijgesteld om een deel van de bedrijfsvoorheffing door te storten aan de fiscus. Tot 31 december 2020 worden tijdelijk 180 overuren vrijgesteld. Door deze fiscale maatregel zal voor de werkgever de bijkomende kost van de aan de werknemer verschuldigde overwerktoeslag worden beperkt.
Werknemers die onderworpen zijn aan de arbeidswet en die overwerk verrichten dat recht geeft op een overwerktoeslag, zullen recht hebben op een belastingvermindering. In principe geldt dit ook enkel voor 130 overuren per kalenderjaar (180 uur tot 31 december 2020).
Werknemers zullen in vergelijking met ‘normale’ uren dus netto meer overhouden aan deze overuren. Als er toepassing kan worden gemaakt van deze fiscale regels worden overuren die recht geven op een overwerktoeslag, dus fiscaal voordelig behandeld.
Wil u graag meer weten over het invoeren en/of de gevolgen van vrijwillige overuren of andere arbeidsregimes? Commit advocaten helpt u graag verder.
Ondanks alle zorg die besteed is aan het opstellen van deze tekst, blijven vergissingen en/of onvolkomenheden mogelijk. De auteur en Commit Advocaten cvba kunnen daarvoor geen aansprakelijkheid aanvaarden.